تاریخ روز ملی شدن صنعت نفت ایران

تاریخ کشور ما پر از حماسه ها و رویدادهای کوچک و بزرگی است که برخی از آنها نقش مهمی در توسعه و آبادانی کشور داشته اند. از جمله این حماسه های مهم تاریخ کشور می توان به روز ملی شدن صنعت نفت ایران در ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ اشاره کرد. روزی که با تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در مجلس شورای ملی (مجلس شانزدهم) رنگ واقعیت به خود گرفت و توانست صنعت نفت ما و به قولی ذخایر انرژی نفت این مرز و بوم را از دست ایادی استعمارگر انگلیس نجات دهد.

البته ناگفته نماند که در جریان ملی شدن صنعت نفت، دکتر محمد مصدق هم در مجلس شورای ملی و هم در بیرون از مجلس نقش کلیدی و رهبری مبارزات را داشت و آن را هدایت می کرد تا به سرانجام رسید. امروزه ۲۹ اسفند در کشور تعطیل رسمی است و روز ملی شدن صنعت نفت ایران گرامی داشته می شود.  

چگونگی ملی شدن صنعت نفت

ماجرا از آنجا آغاز شد که فردی بریتانیایی به نام‌ ویلیام ناکس دارسی از مظفرالدین شاه قاجار امتیاز انحصاری اکتشاف و استخراج نفت در جنوب ایران را گرفت و پس از چند سال اکتشاف،  سرانجام در ۲۶ مه سال ۱۹۰۸ موفق به کشف نفت در منطقه مسجد سلیمان شد. و بعدها دولت انگلستان با خرید سهام دارسی تصمیم گرفت تا نفوذ خود در حوزه های نفتی ایران را گسترش دهد و این باعث گشت تا بهره برداری ناعادلانه ای صورت بگیرد و دولت عایدی چندانی نداشته باشد.

در این میان حتی در سال ۱۳۲۹ نخست وزیر رزم آرا تلاش می کرد تا در جریان نفت با انگلیس مصالحه کند، اما مجلس که این قرارداد را ناعادلانه می دانست، همواره به شدیدترین شکل جلوی آن می ایستاد.

فواید ملی شدن صنعت نفت

استدلال رزم آرا این بود که ما توان فنی برای کنترل و مدیریت یا اداره صنعت نفت را نداریم که بعدا و پس از ملی شدن صنعت نفت معلوم شد که داریم و می توانیم از پس آن برآییم. در واقع  پس از مبارزات بسیار و پس از اینکه در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ رزم آرا ترور شد، درست یک روز بعد در ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ با رهبری و هدایت دکتر محمد مصدق، قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در مجلس شورای ملی و همینطور مجلس سنا رای آورد و تصویب شد. بدین ترتیب و با تصویب این قانون ما توانستیم از منابع نفت خود بهره برداری کنیم و دست ایادی استعمار را از منابع نفت خود کوتاه نماییم.